ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΙΝΑΣΟ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ

Κυριάκου Η. Βλασιάδη
Οικονομολόγου, τ. Γ. Γραμματέως του Δ.Σ.

του Φιλανθρωπικού Σωματείου Η Νέα Σινασός.

Αθήνα 2003

Σ Ι Ν Α Σ Ο Σ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ

Η Κωμόπολη Σινασός βρίσκεται στο κέντρο της Μικράς Ασίας, στην Καππαδοκία,260 χλμ. περίπου νοτιοανατολικά της Άγκυρας και 50 χλμ. νοτιοδυτικά της Καισάρειας. Σήμερα ονομάζεται Μουσταφάπασά. Ο πληθυσμός της πριν από την Ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδος - Τουρκίας του 1924, ανερχόταν σε περίπου 3000 Έλληνες και 500 Τούρκους.

Το όνομά της ,κατά την επικρατέστερη άποψη, προέρχεται από τη λέξη ΣΙΝ, που στη σημιτική σημαίνει Ήλιος και από το τελικό -ασσός, ενδεικτική κατάληξη τοπωνυμιών και κυρίως πόλεων όπως πχ. Μαμμασός, Αλικαρνασσός, Παρνασσός κλπ. Δηλαδή, Σινασός=Ηλιούπολη.

Σχετικά με το ιστορικό της παρελθόν, υπάρχουν λιγοστά τεκμηριωμένα στοιχεία. Η παλαιότερη αναφορά για τη Σινασό βρίσκεται σ’ ένα οθωμανικό κατάστιχο του 1476. Από μεταγενέστερες πηγές γνωρίζουμε ότι από το 1770 περίπου, την διοίκηση της Κοινότητας ασκούσε η Δημογεροντία, της οποίας τα μέλη εκλέγονταν κάθε χρόνο με το πλειοψηφικό σύστημα, είχε δε πολλές αρμοδιότητες, αφού έκανε μέχρι και χρέη Ειρηνοδικείου. Κράτος εν κράτει δηλαδή!

Η Σινασός ήταν ένα από τα 4-5 ελληνόφωνα χωριά της Καππαδοκίας και οι Σινασίτες ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι με υψηλό θρησκευτικό συναίσθημα αλλά και με ισχυρό εθνικό φρόνημα από την Ελληνική καταγωγή τους. Η ευσέβεια, χαρακτηριστικό των κατοίκων της Καππαδοκίας, ήταν πολύ έντονη στους Σινασίτες. Στην κωμόπολη υπήρχαν δύο ενοριακοί ναοί, ένα μοναστήρι και περίπου 40 παρεκκλήσια μέσα και γύρω απ’ αυτήν, τα περισσότερα ιδιωτικά. Στον κεντρικό Ι.Ν. των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα, τα τελευταία χρόνια ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος τελεί Θεία Λειτουργία, σχεδόν κάθε χρόνο.

Ιδιαίτερα ανεπτυγμένη ήταν στη Σινασό η Ελληνική Παιδεία, καθώς λειτουργούσαν Νηπιαγωγείο, Παρθεναγωγείο και Αρρεναγωγείο, με δασκάλες και δασκάλους, επί το πλείστον από την Αθήνα. Το Αρρεναγωγείο συστήθηκε το 1821 με Συγίλιο του Πατριάρχη Γρηγορίου του 5^ου, δύο μήνες πριν τον απαγχονισμό του. Ήταν οκτατάξιο όπως και το Παρθεναγωγείο. Μιλούσαν άπταιστα την ελληνική γλώσσα όπως ακριβώς στην Ελλάδα, μάθαιναν την Τουρκική σαν δεύτερη γλώσσα και η εκπαίδευση ήταν δωρεάν και υποχρεωτική για όλους!

Πηγή ευημερίας για τη Σινασό ήταν το εμπόριο, αφού οι σινασίτες διέπρεπαν στην Κωνσταντινούπολη σαν έμποροι ναυτιλιακών ειδών, αλιπάστων και κυρίως μαύρου χαβιαριού, για το οποίο είχαν συστήσει ειδική Συντεχνεία για το διαμετακομιστικό εμπόριό του από την Ρωσία προς την Ευρώπη, με δικό της Καταστατικό, ήδη από τον 18^ο αιώνα. Η Ελληνική εκπαίδευση και οι επαφές με την κοσμοπολίτικη Πόλη, είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση του βιοτικού επιπέδου των Σινασιτών και την βελτίωση των δεσμών με την ιδιαιτέρα τους πατρίδα. Η νοσταλγία, η αγάπη για το χωριό και η ευημερία των Σινασιτών, δημιούργησαν τα περίφημα αρχοντικά της Σινασού, με πλούσιο εσωτερικό και εξωτερικό διάκοσμο, όπως τοιχογραφίες, πετροσκαλιστά φορούσια, μαίανδροι κλπ. ‘Ένα μέρος από τα σπίτια ,ήταν σκαλισμένο στον μαλακό βράχο και το υπόλοιπο ήταν κτιστό. Από αυτά, 95 κρίθηκαν διατηρητέα από το Τουρκικό κράτος, ενώ ολόκληρος ο οικισμός χαρακτηρίσθηκε διατηρητέος από την UNESCO πριν από λίγα χρόνια. Τα κτήρια που έχουν διασωθεί, αλλά ακόμη και αυτά που είναι ερειπωμένα, μαρτυρούν τον πολιτισμό των κατοίκων της. Τελευταίως, τα περισσότερα από τ’ αρχοντικά αυτά μετατρέπονται σε Πανσιόν.

Οι Σινασίτες είχαν ελληνικότατα δημοτικά τραγούδια, μερικά από τα οποία ήσαν Ακριτικά, καθώς είναι γνωστό ότι η Καππαδοκία θεωρείται η κατ’εξοχήν περιοχή του Διγενή Ακρίτα. Πολλά τραγούδια τους προέρχονταν από διάφορες άλλες περιοχές του ελληνισμού, αλλά οι σινασίτες τους είχαν δώσει άλλες μελωδίες, πιο βυζαντινότροπες και τα χόρευαν με τους κλειστούς κυκλικούς χορούς (που πιθανόν να προέρχονταν από τους Κύκλιους χορούς των αρχαίων Ελλήνων). Χόρευαν επίσης τον ¨μοναδικό¨ αντικρυστό Ίσο, τον παγκαππαδοκικό Κόνιαλι (γνωστός ως χορός των κουταλιών), καθώς και τον πανελλήνιο Συρτό, μόνοι αυτοί, στα βάθη της Ανατολής. Οι δε γυναικείες παραδοσιακές φορεσιές της Σινασού, μεταξωτές, ασημοκέντητες και χρυσοκέντητες αποτελούσαν καταπληκτικά δείγματα Μικρασιατικής λαικής φορεσιάς. Μετά την Ανταλλαγή του ’24, πρόσφυγες πλέον οι Σινασίτες, ασχολήθηκαν και στον ελλαδικό χώρο με το εμπόριο και τα γράμματα, όπου και διαπρέπουν. Το 1925 ίδρυσαν το φιλανθρωπικό Σωματείο Η ΝΕΑ ΣΙΝΑΣΟΣ, με πλούσια φιλανθρωπική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα μέχρι και σήμερα, και για τα 60χρονά του τιμήθηκε με Βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών το 1986. Στη βόρειο Εύβοια υπάρχει και κωμόπολη με το όνομα Νέα Σινασός που υπάγεται στην Ιστιαία.

Έτσι, η Σινασός της Καππαδοκίας, μια μικρή κωμόπολη στα βάθη της Ανατολής, με την ελληνική γλώσσα, τα σχολεία της, τις εκκλησιές της, τον πολιτισμό της και τα ελληνικότατα τραγούδια και χορούς της, κράτησε ψηλά τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία μέχρι την Ανταλλαγή του 1924.

Άξια λοιπόν ο μεγάλος Ελβετός ιστορικός Ανρύ Γκρεκουάρ την χαρακτήρισε ¨Εστία ελληνικής Αναγέννησης στην Καπππαδοκία¨ και ο μακαριστός Μητροπολίτης Καισαρείας Κλεόβουλος είπε για τη Σινασό: Όασις εν ερήμω, Αστήρ εν τω σκότει, Αθήναι εν Μικρά Ασία.

Κυριάκος Βλασιάδης

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

…Το πάνω βήμα πάρτηκεν,

το κατ’ αποκοιμάται,

το μεσακό εστράγγισεν,

παιδιάμ’ πάρτην η πόλη…

Η Καππαδοκία ήταν κατ’ εξοχήν ακριτική περιοχή στα ανατολικά σύνορα του Βυζαντίου, γεγονός που εξηγεί και την ύπαρξη πολλών ακριτικών τραγουδιών στην Σινασό, όπως το παραπάνω, το οποίο αναφέρεται στο πραγματικό γεγονός της Άλωσης ενός τριώροφου κρησφύγετου που βρίσκεται στη Βραχτή, πολύ κοντά στη Σινασό και το οποίο μετετράπη αργότερα στην λαξευτή εκκλησία του Αγ. Βασιλείου, σήμερα, ένα τουριστικό αξιοθέατο.

Τα δημοτικά τραγούδια της Σινασού κατέχουν ξεχωριστή θέση στην μουσική, όχι μόνον της Καππαδοκίας αλλά και του Ελληνισμού γενικότερα. Παρά το γεγονός ότι ο Αρχέλαος στο βιβλίο του Η Σινασός αναφέρει ότι ¨...οι Σινασείς αν και προοδευτικοί, εν τούτοις περί μουσικής, μικράν τρέφουν ιδέαν…¨, στην πραγματικότητα είχαν ανεπτυγμένο το μουσικό αίσθημα, παρότι στα σινασίτικα σπίτια πράγματι, δεν υπήρχαν μουσικά όργανα. Είναι όμως ευτύχημα το γεγονός ότι η μόδα της δυτικής μουσικής με τα μαντολίνα και τις κιθάρες δεν εισήχθη στην Σινασό τις τελευταίες δεκαετίες, εκτός από λίγα τραγούδια πόλκας και ταγκό, τα οποία έφεραν στο χωριό οι άνδρες που ζούσαν στην Πόλη. Έτσι, τα Σινασίτικα τραγούδια δεν επηρεάσθηκαν καθόλου σχεδόν, από την Ευρωπαϊκή μουσική.

Ο Σινασίτης μουσικολόγος Σωφρόνης Σωφρονιάδης, από το βιβλίο του οποίου αντλούμε πολλά στοιχεία, γράφει ότι εκτός από τα καθαρώς σινασίτικα τραγούδια, υπάρχουν στη Σινασό και μερικά τραγούδια από άλλες περιοχές της Ελλάδος. Ο δανεισμός αυτός όμως αφορά μόνο στο ποιητικό και όχι στο μουσικό μέρος των τραγουδιών, διότι όπως λέει, η μουσική που αποδιδόταν, μεταφερόταν από τους Σινασίτες παραλλαγμένη^. κι αυτό, γιατί αφενός μεν τότε δεν υπήρχαν τα κατάλληλα μέσα ¨μεταφοράς¨ της μουσικής, αφετέρου δε, γιατί συνήθως κάποιος ντόπιος συνθέτης μελοποιούσε με καινούριο σκοπό το ποιητικό κείμενο. Αυτό βεβαίως καταρρίπτει την άποψη του Αρχέλαου και αποδεικνύει ότι υπήρχαν και Σινασίτες που ασχολούνταν με τη μουσική. Έτσι, τα τραγούδια που προέρχονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδος, στη Σινασό έχουν διαφορετική μελωδία και ύφος, είναι δηλαδή, πιο βυζαντινοπρεπή.

Τα τραγούδια της Σινασού, μπορούμε να τα κατατάξουμε σε διάφορες κατηγορίες:

1. Στα Ακριτικά, όπως: ¨Εβράδυν παλιοβράδυν¨, ¨Το πάνω βήμα πάρθηκεν¨, ¨Κάτω στον Άη-Γιάννη το Θεολόγο¨ κ.α.
2. Στα καθαρώς σινασίτικα, όπως: ¨Μάναμ’ ήρτεν η Άνοιξη¨, ¨Στου Γιαννάκη μου το γάμο¨, ¨ Άγιεμ’ άη-Γιωργ’ αφέντη μου¨, ¨ Ένα κομμάτι σύννεφο¨, ¨Πάγω στου^ Προύσας τα Βουνά¨, ¨Απόψην-απόψην τα μεσάνυκτα¨, κ.α.
3. Στα τραγούδια με ξένο ποιητικό κείμενο αλλά με σινασίτικη μουσική, όπως: ¨Μηλίτσαμ’ πούσαι στον γκρεμό¨, ¨Ζουρλαίνομαι-ζουρλαίνομαι¨, ¨Μπρε Μανώλη, μπρε λεβέντη¨, ¨Η Παναγιώτα κίνησε¨, ¨Τρι Άρχοντες καθούντανε¨, κ.α.
4. Στα τραγούδια με στίχους και μελωδία ξένα αλλά με σινασίτικο ύφος, όπως: ¨Μαλαματένιος αργαλειός¨, ¨Εσύ που σέρνεις το χορό¨, ¨Ο σκλάβος αναστέναξε¨, ¨Μπάτε κορίτσια στο χορό¨, κ.α.
5. Στα τραγούδια του γάμου, όπως: ¨Περπάτα νυφοπούλα μου¨, ¨Σήμερις η σημεριανή¨, κ.α.
6. Στα παιδικά, όπως: ¨Φαρακλί κλι-κλι¨, ¨ Άγιεμ’ Άγιεμ’ Κωνσταντίνε μου¨, ¨Αβάι αβαϊούτσικο¨, κ.α.
7. Στα σκωπτικά, όπως: ¨Κορώνα-σειλώνα¨, κ.α.

Το πλέον αγαπημένο τραγούδι των Σινασιτών ήταν (και παραμένει σήμερα για την δεύτερη γενιά) το ¨Μαλαματένιος αργαλειός¨, το οποίο με την πάροδο των χρόνων, έφτασε μέχρι τις μέρες μας με αρκετές αλλαγές. Δημοσιεύθηκε στο Λεύκωμα Η Σινασός της Καππαδοκίας του 1924, όπου το κείμενο και η μουσική ήταν γραμμένα στο ευρωπαϊκό πεντάγραμμο. Σχεδόν το ίδιο κείμενο έχει δημοσιευθεί και σε πρόσφατη έκδοση του βιβλίου Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Ο.Ε.Δ.Β. για το Γυμνάσιο και διδάσκεται στα σχολεία της χώρας. Από την σύγκριση των δύο κειμένων, ακόμη και ένας μη γνώστης της νεοελληνικής λογοτεχνίας, μπορεί να αντιληφθεί ότι πρόκειται για το ίδιο πανελλήνιο τραγούδι. Αυτό είναι, κατά τη δική μας άποψη, πολύ σημαντικό, όπως επίσης και το γεγονός ότι ο συγγραφέας προτρέπει τους μαθητές να συγκρίνουν το τραγούδι αυτό με ορισμένους στίχους σχετικούς με το μύθο της Πηνελόπης στην Οδύσσεια του Ομήρου, κάτι το οποίο κατά τη γνώμη μου, δείχνει σαφώς μια συνέχεια από τις πανάρχαιες ελληνικές παραδόσεις στα τραγούδια της Σινασού, μέσα στα βάθη της Ανατολής.

Οι Σινασίτες καλούσαν οργανοπαίκτες μόνο σε μεγάλες γιορτές. Στα μικρά οικογενειακά γλέντια, τα τραγούδια και τους χορούς συνόδευε πάντα το ντέφι. Πέρα από αυτό, άλλα βασικά όργανα ήταν το βιολί, το κλαρίνο και το ούτι. Κατά τη διάρκεια τουλάχιστον των τελευταίων ετών, βιολί με πολλές χορδές και όρθιο στα γόνατα του, έπαιζε ο Τακάς ο Θόδωρος (πέθανε στην Ελευσίνα γύρω στα 1927-28), ενώ κλαρίνο με 7 κλειδιά ο Κωστής Μελετιάδης (εικ. 6), ο οποίος ήταν επίσης και σπουδαίος ζωγράφος έχοντας ζωγραφίσει τα περισσότερα σπίτια της Σινασού. Ντέφι έπαιζαν η Ευγέν, η Κλεόν, η Λουλουδιά, η Φωτίκα κ.α. Ούτι έπαιζαν κυρίως σε τουρκικά τραγούδια, αφού στα γλέντια τους οι Σινασίτες τραγουδούσαν και ορισμένα τουρκικά τραγούδια για να χορέψουν τους χορούς Κόνιαλι (Κουτάλια) και Ίσο. Ο Σεραφείμ Ρίζος στα χειρόγραφα του γράφει ότι ¨ Έλληνες στην Καππαδοκία, και φυσικά στη Σινασό, δεν έπαιζαν σάζι και ούτι καθώς αυτά τα είχαν οι Τούρκοι¨.

Εκτός από τον ¨Μαλαματένιο αργαλειό¨, τα πλέον αγαπημένα για τους Σινασίτες γονείς μας αλλά και για μας, της δεύτερης και τρίτης γενιάς, είναι τα: ¨Πάγω στου Προύσας τα βουνά¨, ¨Σήμερις η σημεριανή¨, Απόψην-απόψην τα μεσάνυκτα¨, ¨Εσύ που σέρνεις το χορό¨, ¨Στου Γιαννάκη μου το Γάμο¨, ¨Μάναμ’ ήρτεν η Άνοιξη¨, ¨Μηλίτσαμ’ πούσαι στον γκρεμό¨, κ.α.

Γεγονός είναι πάντως, ότι επειδή τα σινασίτικα τραγούδια είναι ελαφρώς αργόσυρτα και όχι τόσο κατάλληλα για διασκέδαση, τα τελευταία χρόνια πριν την ανταλλαγή, αλλά και εδώ στον ελλαδικό χώρο, είχαν παραμεληθεί, αν όχι λησμονηθεί. Τα σινασίτικα τραγούδια δεν ήταν όλα χορευτικά. Αυτά όμως που ήταν, οι Σινασίτες τα χόρευαν με τους κλειστούς κυκλικούς χορούς, χωρίς πρώτη και τελευταία, σε κλειστό κύκλο.

Η πρώτη συλλογή-καταγραφή όπου βρίσκουμε σινασίτικα τραγούδια, είναι του Paul de Lagarde στο βιβλίο του Άσματα Σινασιτών (έκδοση του 1886), αλλά μόνο το ποιητικό μέρος τους. Καθώς όμως τα περισσότερα από αυτά είναι πολύ παλαιά, δεν έφθασαν μέχρι τις μέρες μας. Μεταξύ των είκοσι περίπου τραγουδιών που αναφέρει ο de Lagarde περιλαμβάνεται και το άγνωστο σε εμάς ¨Αμαζών Σινασίτις κατά Σαρακηνών πολεμούσα¨, (για το οποίο πιστεύω ότι γίνεται λόγος για πρώτη φορά στην παρούσα εργασία), αναφέρονται αρκετές λέξεις της σινασίτικης διαλέκτου, όπως για παράδειγμα ζωστρίτσα (ζώνη), κλώθει (γυρίζει), απ’ έσω (από μέσα), ήκσαν τα (τα άκουσαν), παρτσάδια (κομμάτια), κ.α., κάτι το οποίο επιβεβαιώνει ότι είναι πραγματικά τραγούδι της Σινασού. To τραγούδι αυτό βρήκα και σε χειρόγραφο του Καρολίδη στην Ακαδημία Αθηνών, με θέμα Καππαδοκία, μέρος Γ΄: Άσματα δημώδη και μύθοι των Ελληνόγλωσσων κατοίκων της Καππαδοκίας. Σε αυτό το χειρόγραφο, ο Καρολίδης αναφέρει ότι τα σπουδαιότερα άσματα από φιλολογικής και ιστορικής απόψεως στους διάφορους δήμους της Καππαδοκίας, προέρχονται από την Τελμησσό, την Σινασό και την Μαλακοπή, ενώ καταγράφει και άλλα είκοσι περίπου τραγούδια της Σινασού.

Η τρίτη συλλογή-καταγραφή τραγουδιών της Σινασού, περιλαμβάνεται σαν ανθολογία στο βιβλίο του Αρχέλαου Η Σινασός. Παρά το γεγονός ότι και εδώ εμφανίζεται μόνο το ποιητικό τους κείμενο, ο συγγραφέας δεν παραλείπει να ¨ψάλλει¨ το εγκώμιο της Μουσικής, την αξία της οποίας όπως γράφει, οι Σινασίτες υποτιμούν και την θεωρούν άχρηστη. Εντούτοις, συνεχίζει, από την άλλη μεριά οι αρχαίοι Έλληνες τη Μουσική και τη Γυμναστική ¨εκάλουν σοφία¨, και αφού ονομάζει την πρώτη ¨φωνή της Εκκλησίας¨, καταλήγει στο ότι οι Σινασίτες θα είχαν μεγάλη υλική και ηθική ωφέλεια εάν έβαζαν τη Μουσική σαν απαραίτητο στοιχείο της κοινωνικής, οικιακής και σχολικής ανάπτυξης του τόπου.

Σημαντική συλλογή σινασίτικων τραγουδιών έκανε και ο αείμνηστος μουσικολόγος Γεώργιος Παχτίκος (εικ. 5), ο οποίος στο βιβλίο του 260 Δημώδη Ελληνικά Άσματα από του στόματος του Ελληνικού λαού, τόμος Α΄ (έκδοση 1905), δημοσίευσε δεκαοκτώ σινασίτικα τραγούδια με το μουσικό τους κείμενο (με νότες δηλαδή), τα οποία είχε καταγράψει στη Σινασό, από γνήσιες Σινασίτισες. Επίσης, στο Λεύκωμα Η Σινασός της Καππαδοκίας του 1924, περιλαμβάνονται 34 τραγούδια με τους στίχους αλλά και με νότες στο ευρωπαϊκό πεντάγραμμο, κυρίως από τον Γ. Παχτίκο.

Το κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών που ίδρυσε η Μέλπω Μερλιέ, έχει καταγράψει μερικά σινασίτικα τραγούδια σε ηχογραφημένα αρχεία, κατά τη δεκαετία του 1930, από Σινασίτισες της πρώτης γενιάς, δυο-τρία από τα οποία συμπεριέλαβε σε δισκογραφικές του παραγωγές υπό τον Μάρκο Δραγούμη.

Το 1951, το Λαογραφικό Τμήμα της Ακαδημίας Αθηνών, υπό τον Καθηγητή Γεώργιο Μέγα (εικ. 4) και με τους συνεργάτες του Σπύρο Περιστέρη και Σπύρο Σκιαδαρέση, ηχογράφησαν 25 σινασίτικα τραγούδια στο σπίτι μας, στην Ανάσταση του Πειραιά, όπου ο πατέρας μου Ηλίας και ο αείμνηστος Πρόεδρος του Σωματείου μας Λάζαρος Τακαδόπουλος (εικ. 2) συγκέντρωσαν αρκετούς Σινασίτες και Σινασίτισες της πρώτης γενιάς να τραγουδήσουν.

Παρόντες μεταξύ άλλων ήταν, όπως θυμάμαι, η δασκάλα της Σινασού Ανδρονίκη Χατζησταύρου, η Ελένη Περσία-Μαΐδου, η μητέρα μου Μαγδαληνή, η Βασιλική Πεππέ, ο Γιάννης Πατρίκος, η Βασιλική Ιωαννίδου, ο Μιχάλης Πεππές, κ.α. Tα τραγούδια αυτά γράφτηκαν σε δίσκους, τέσσερα δε από αυτά, κατέγραψε με νότες ο Σπύρος Περιστέρης και δημοσιεύθηκαν στον Γ΄ τόμο από την έκδοση της Ακαδημίας Αθηνών Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια. Η σημαντική όμως αυτή δουλειά βρίσκεται σήμερα, περισσότερα από 50 χρόνια μετά, στα αρχεία της Ακαδημίας, και κανείς δεν γνωρίζει πότε θα αξιοποιηθεί και μελετηθεί όπως της αξίζει, καθόσον αποτελεί μοναδικό ντοκουμέντο.

Γύρω στα 1950-55, ο μεγάλος μας Σίμων Καράς (εικ. 3) ¨έπαιξε¨ υποδειγματικά με χορωδία και παραδοσιακή ορχήστρα, τέσσερα σινασίτικα τραγούδια για λογαριασμό του τότε Ε.Ι.Ρ., τα οποία έχει αποδώσει εξαιρετικά και μέχρι τα τελευταία χρόνια μεταδίδονταν από την εκπομπή του κρατικού ραδιοφώνου ¨Μουσικοί Αντίλαλοι¨. Ακόμη, ο Παναγιώτης Μυλωνάς με το συγκρότημα του, παρουσιάζει συχνά στην τηλεόραση της ΕΤ-1 και στην τακτική Κυριακάτικη εκπομπή του ¨Μουσική Παράδοση¨, σινασίτικα τραγούδια με εξαιρετική απόδοση.

Το 1958, ο Σινασίτης μουσικολόγος Σωφρόνης Σωφρονιάδης (εικ. 1) εκδίδει το βιβλίο του Η Σινασός της Καππαδοκίας και τα Δημοτικά της Τραγούδια, μια σπουδαία και εξαιρετική, πραγματικά, μελέτη και ανάλυση περισσοτέρων από τριάντα τραγουδιών με τους στίχους αλλά και με το μουσικό τους κείμενο. Για να ολοκληρώσει δε την προσπάθεια του αυτή, της διάσωσης δηλαδή των τραγουδιών της Σινασού, οργάνωσε συναυλία στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου ¨Παρνασσός¨ το 1958, όπου η λυρική τραγουδίστρια, υψίφωνος Αλίκη Σωφρονιάδου συνοδευόμενη στο πιάνο από τον ίδιο και με τη συνοδεία της χορωδίας του Νίκου Τσιλίφη, παρουσίασε ορισμένα σινασίτικα τραγούδια. Η Αλίκη Σωφρονιάδου απέδωσε θαυμάσια τα τραγούδια αυτά παρά το γεγονός ότι σαν λυρική τραγουδίστρια δεν ταίριαζε και πάρα πολύ σε δημοτικό τραγούδι. Μας άφησε όμως τη γνήσια και αυθεντική απόδοση τους και τη μελωδία τους σε κασέτες που υπάρχουν στο Σωματείο μας.

Τα τελευταία χρόνια γίνονται και παραγωγές από διάφορους φορείς και μουσικούς, όπως είναι για παράδειγμα ο Χρήστος Τσιαμούλης, ο Γιώργος Κωστάντζος, ο Μανώλης Καρπάθιος, η Δόμνα Σαμίου κ.α., οι οποίοι αποδίδουν σε CD, ο καθένας φυσικά με τον δικό του τρόπο, διάφορα σινασίτικα τραγούδια. Παρότι ευπρόσδεκτες όμως αυτές οι προσπάθειες, ας μας επιτραπεί να διατηρούμε ορισμένες επιφυλάξεις όσον αφορά στην τελική τους απόδοση, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις δεν είναι τόσο πιστή όσο ενδεχομένως θα επιθυμούσαμε. Σινασίτικα τραγούδια έχουν ακόμα συμπεριλάβει στο ρεπερτόριο τους η χορωδία της Νέας Πέλλας Γιαννιτσών υπό την κ. Βούλα Αργυράκη, η χορωδία ¨Θεματοφύλακες της Παράδοσης¨ (Μονωδία) του Παλαιού Φαλήρου υπό τον Μαέστρο και Πρωτοψάλτη κ. Γεώργιο Γιαννακόπουλο, καθώς και ο Σύλλογος Εγγλεζονησίων Νέας Ιωνίας Βόλου με τη χορωδία του, το χορευτικό του, με κείμενα και εικόνες, ο οποίος παρουσίασε ολοκληρωμένα τη Σινασό, σε μια εξαιρετική παράσταση, το 2002.

Για τον λόγο αυτό, τα σινασίτικα τραγούδια περιμένουν έναν κρατικό ή ιδιωτικό φορέα που θα τα αγκαλιάσει, και θα προσπαθήσει με μεράκι και ιδιαίτερη φροντίδα να τα διασώσει, χρηματοδοτώντας την έκδοση ενός CD με αναγνωρισμένο συγκρότημα παραδοσιακής μουσικής και τραγουδιστές, ώστε να διατηρηθούν και να διαδοθούν στις επόμενες γενιές, κάτι που πραγματικά αξίζουν. Είναι αληθινά δείγματα Ελληνικού πολιτισμού που κινδυνεύουν να χαθούν, αφού φεύγουν σιγά-σιγά οι εκπρόσωποι της γενιάς εκείνης που τα έζησαν και τα κράτησαν μέχρι τις μέρες μας. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι δεν υφίσταται πλέον ο ¨ομφάλιος λώρος¨ με την πηγή τους, πράγμα που συμβαίνει με τις άλλες περιοχές της Πατρίδας μας, όπως για παράδειγμα την Ήπειρο, τη Μακεδονία τη Θράκη κλπ., με τις οποίες υπάρχει άμεση επαφή με τις ρίζες τους, δηλαδή τα χωριά.

Η Σινασός που ξέρουμε χάθηκε για πάντα. Θα πρέπει όμως να σώσουμε τουλάχιστον τα τραγούδια της και τους χορούς της.

Στη σινασίτικη διάλεκτο, ως άρθρο της γενικής του ενικού στα θηλυκά, χρησιμοποιείται το ¨του¨, αντί για το κανονικό ¨της¨. ¨ Έτσι, στην συγκεκριμένη περίπτωση, το ¨στου¨ σημαίνει ¨στης¨.